Forum Przyjaciół Bonsai

Olon · Wysłany: 2008-11-29, 22:50 **DONICE BONSAI - TERMINOLOGIA JAPOŃSKA**

Bogactwo kształtów, kolorów, zdobień czy materiałów spotykanych wśród donic bonsai produkowanych na całym świecie może przytłoczyć. Nic dziwnego, skoro donica w sztuce bonsai jest jednym z bardzo istotnych elementów kompozycji, a sadzone w niej okazy bonsai są przecież niepowtarzalne. Przyjrzyjmy się zatem, jak Japończycy, ludzie nader silnie przywiązani do tradycji i porządku, sklasyfikowali wszelkie aspekty dotyczące ogólnie pojętej konstrukcji i opisu donic. Poniżej zastosowano następującą konwencję zapisu:
zapis w kanji - przybliżona wymowa - tłumaczenie i wyjaśnienia
Zdjęcie (opcjonalnie)

METODA OFICJALNEGO ZAPISU CHARAKTERYSTYKI DONICY:

Jeżeli donica jest nieglazurowana, to podaje się kolor i rodzaj gliny, natomiast jeśli jest glazurowana to na pierwszym miejscu podaje się typ koloru glazury, bądź jej odcień.
Charakterystyka i forma krawędzi donicy (narożników).
Kształt frontu donicy i charakterystyka zdobień frontu.
Charakterystyka dekoracji nóżek donicy i ich liczba.
Kształt donicy.

TERMINOLOGIA UŻYWANA PRZY PREZENTACJI ROŚLIN NA WYSTAWACH:

樹種 - Jushu – nazwa rośliny.
樹形 - Jukei – styl rośliny.
樹鉢 - Jubachi – styl donicy ( tu się podaje miejsce produkcji oraz styl albo cechę charakterystyczną klasyfikującą daną donicę).

GŁĘBOKOŚCI DONIC:

Asa bachi – donica płytka.

Chu buka bachi – stosunek głębokości do szerokości donicy wynosi ok. 1:4.

Fuka Bachi - stosunek głębokości do szerokości donicy wynosi ok. 1:2.

Kengai Bachi – głębokość donicy jest większa niż jej szerokość.

KSZTAŁTY:

梅花式 - Bai ka shiki – Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt kwiatu o 5 płatkach - kwiat lotosu.

長方 - Cho hou - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt prostokąta.

楕円 - Da en – Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt owalu.

八角 – Hachi kaku(Hakkaku) - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt ośmiokąta.

陣笠型 - Jin gasa gata – Kształt donicy określany na podstawie rzutu boku donicy. Przypomina dawne bojowe nakrycia głowy Samurajów. Patrząc z góry ma kształt koła natomiast od frontu stożka ściętego.

剣大瓜式 – Ken mokkoh shiki - Kształt określany na podstawie rzutu z góry.

亀甲型 – Ki kkoh gata - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt sześciokąta o wydłużonej jednej parze boków.

切立 - Ki ttate - Donica bez krawędzi. Kształt określany na podstawie rzutu z góry - dowolny.

古鏡型 - Ko kyou gata - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kakoyu to kształt starych japońskich luster.

小判 – Koban - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt owalu. Koban to nazwa starej japońskiej monety w kształcie owalu.

丸 - Maru - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt okręgu.

木瓜式 - Mo kkoh shiki - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt pochodzi od herbu jednej z rodzin japońskich, który to wzorowany był na pigwie japońskiej- 4 płatki.

撫角 - Nade kaku - Rogi donicy są zaokrąglone. Dotyczy donic posiadających kąty proste, patrząc z góry.

輪花式 – Rinka shiki - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt słonecznika.

六角 - Rokkaku - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt sześciokąta.

正角 – Shukaku - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt kwadratu.

隅入 – Sumi iri - Rogi donicy są „wciśnięte”. Dotyczy donic posiadających kąty proste, patrząc z góry.

隅切- Sumi kiri - Rogi donicy są ścięte. Dotyczy donic posiadających kąty proste, patrząc z góry.

太鼓胴– Taiko doh – Kształt jest wzorowany na japońskim bębnie „Taiko”. Dodatkowo donica jest przyozdobiona „pinezkami” umieszczonymi na jej górze i dole.

短冊型 – Tanzaku gata - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt prostokąta z jedną parą boków znacznie dłuższą niż druga. Donica dłuższa niż Cho hou.

鉄鉢型 - Teppatsu - Kształt donicy określany na podstawie rzutu boku donicy. Od góry ma kształt koła natomiast od frontu ma formę japońskich misek „Zen-souryo”. Brzegi donicy są wywinięte do środka.

内縁 – Uchi en - Kształt donicy określany na podstawie rzutu boku donicy. Brzegi donicy „wciągnięte” do środka.

DEKORACJE MALOWANE:

赤絵 – Aka e: Dekoracje te umieszczane są po bokach donicy. Jest to obraz lub ilustracja malowana za pomocą aniliny, bezbarwnego środka, który w kontakcie z powietrzem ciemnieje (oksyduje) dając zabarwienie w odcieniach od czerwieni do brązów. Nazwa Aka-e jest ogólną nazwą owej techniki malowania i stosuje się ją również przy opisie innych naczyń.

五彩 - Go sai: Dekoracje te umieszczane są po bokach donicy. Jest to obraz lub ilustracja malowana 5 kolorami: czerwonym, niebieskim, żółtym, zielonym i różowym. Go sai jest ogólną nazwą owej techniki malowania i stosuje się ją również przy opisie innych naczyń.

金襴手 - Nishiki te / Kin ran te: Dekoracje te umieszczane są po bokach donicy. Jest to obraz lub ilustracja malowana 5 kolorami plus złota farba: czerwony, niebieski, żółty, zielony, różowy i złoty . Nishiki te jest ogólną nazwą owej techniki malowania i stosuje się ją również przy opisie innych naczyń.

染付 – Some tsuke: Dekoracje te umieszczane są po bokach donicy. Jest to obraz lub ilustracja malowana niebieską farbą. Some tsuke jest ogólną nazwą owej techniki malowania i stosuje się ją również przy opisie innych naczyń.

DEKORACJE INNE:

鋲打 - Byo uchi - Dekoracja przypominająca pinezki (guzki), które umieszczone są na górze, na dole bądź z obu stron donicy. Jest to ogólna nazwa tego rodzaju zdobnictwa, używana również w innych dziedzinach sztuki.

胴紐 - Doh himo - Dekoracja frontu donicy, pasek przechodzący przez środek donicy.

袋式 – Fukuro shiki - Dekoracja rantu donicy. Donica ma kształt worka, sakwy.

額入 - Gaku iri - Jest to dekoracja frontu donicy, czworokątna ramka.

丸縁 - Maru buchi – Dekoracja rantu donicy. Rant jest zaokrąglony.

水切 - Mizukiri – Dekoracja rantu donicy. Jest to uskok na płaszczyźnie rantu.

縄縁 - Nawa buchi – Dekoracja rantu donicy. Brzeg donicy wygląda jak pleciona lina.

帯縁 – Obi fuchi - Dekoracja rantu donicy. Brzeg donicy delikatnie wystający poza jej boki.

落款 - Rakkan – Podpis, sygnatura zwykle znajdujący się na spodzie donicy.

下紐 – Shita himo - Jest to dekoracja frontu donicy, w postaci półokrągłego paska przechodzącego na dole donicy.

下帯 – Shita obi - Jest to dekoracja frontu donicy, w postaci kanciastego paska przechodzącego na dole donicy.

外縁 - Soto-en - Dekoracja rantu donicy. Brzegi donicy są „wypchnięte” na zewnątrz.

BARWY:

青交趾釉 - Ao kou chi yuu - Kolor lub barwa glazurowane. Kolor zielony i beżowo zielony.

白磁 - Haku ji - Kolor lub barwa glazurowana. Całkowicie biała porcelana lub z odcieniami szarozielonymi.

黄交趾釉 - Ki kou chi yuu - Kolor lub barwa glazurowana. Kolor mleczno żółty.

均釉 - Kin yuu - Kolor lub barwa glazurowana. Kolor błękitny.

海鼠釉 - Namako yuu - Kolor lub barwa glazurowana. Kolor niebieski ze smugami.

南蛮 - Nan ban - Kolor lub barwa nieglazurowane. Donice produkowane w południowo-wschodniej części Azji. Do gliny dodawane są drobne kamyczki.

鼠色 - Nezumiiro - Kolor lub barwa nieglazurowane. Odcień szarości.

梨皮泥 – Rihi dei - Kolor lub barwa nieglazurowane. Donica nakrapiana białymi bądź biało beżowymi cętkami.

瑠璃釉 – Ruri yuu - Kolor lub barwa glazurowana. Kolor ciemnoniebieski.

緑泥 - Ryokudei - Kolor lub barwa nieglazurowane. Kolor zielony.

青磁- Seiji - Kolor lazurowy, szarozielona porcelana z glinki kaolinowej. Jasnoniebieski kolor jest uzyskiwany poprzez dodanie do gliny i glazury żelaza, a następnie wypalania przy użyciu płomienia zwrotnego przy jednoczesnej redukcji dochodzącego powietrza.

紫泥 - Shi dei – Kolor lub barwa nieglazurowane. Odcień kawowy.

辰砂釉 - Shin sha yuu – Kolor lub barwa glazurowana. Kolor czerwony. Efekt ten uzyskuje się w tzw. piecach z płomieniem zwrotny. Jest to tzw. szkliwo solne, które uzyskuje się poprzez dodanie soli podczas wypału. (informacja nie do końca pewna )

白交趾 - Shiro kou chi yuu - kolor lub barwa glazurowana. Barwa mlecznobiała, kremowa.

朱泥 – Shu dei - Kolor lub barwa nieglazurowane. Kolor cynobrowy (chińska czerwień, vermilion).

蕎麦釉 - Soba yuu - Kolor lub barwa glazurowana. Barwa żółtobrązowa.

桃花泥 - Toukadei - Kolor lub barwa nieglazurowane. Kolor jasnobrązowy, brzoskwiniowy.

烏泥 – U dei - Kolor lub barwa nieglazurowane. Kolor popielaty lub ciemnoszary.

NÓŻKI

足付 - Ashi tsuki - nóżki (ogólnie).

段足 – Dan ashi – nóżki proste, częściowo opierające się o podłoże.

鬼面足 - Ki men ashi – nóżki ozdobione dekoracją przedstawiającą twarz złego boga.

切足 – Kiri ashi – nóżki proste, całością opierające się o podłoże.

雲足 – Kumo ashi – nóżki ozdobione dekoracją przedstawiającą chmurę (falującą, potoczystą chmurę).

猫足 - Neko ashi - nóżki przypominające łapy kota.

POZOSTAŁE

鉢穴 – Hachi ana – otwory drenażowe.

Źródła:

http://www.rakuten.co.jp/vertmoi/483805/583357/
http://www.saruyama.co.uk/pots.html
http://www.tokoname.or.jp/bonsai/catalog/color.htm
http://www.tokoname.or.jp/bonsai/catalog/shape.htm

Bonsai - Arte viviente

Autor: Maciej Krawczyk
Opieka edytorska: MOD-TEAM

CHCESZ COŚ DODAĆ?
Jeśli masz rzetelne informacje, które pozwoliłyby wzbogacić treść artykułu albo chciałbyś zgłosić uwagę do treści już istniejącej – napisz do nas…
Ronin, Olon, Szef